Kızderbent'li mübadillerin 1924 öncesi yaşadığı yer Darova'sı 📜 Darova (Kechrokambos) – Tarihî Arşiv Kayıtlarıyla Bir Köyün İzleri Darova (Yunanca eski adıyla Kechrokambos – Κεχρόκαμπος ), Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde birçok belgede adı geçen önemli bir yerleşimdir. Suç kayıtlarından nüfus hareketlerine, mübadele yıllarına ve askerî görevlere kadar geniş bir yelpazede belgelerde yer almıştır. Hatta 1691 tarihli Osmanlı tahrir defterinde, bölge halkı “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” olarak kaydedilmiştir. Darova, bugün adını belki sadece yerel haritalarda duyduğumuz bir köy olsa da, geçmişte Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait belgelerde sıkça yer almıştır. Suç kayıtlarından idarî yazışmalara, mübadele süreçlerinden askeri yerleştirmelere kadar birçok başlıkta karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde yer alan Osmanlı ve Cumhuriyet arşiv belgeleri ile 17. yüzyıldaki bir tahrir defterinden elde edilen bilgiler d...
Bağlantıyı al
Facebook
X
Pinterest
E-posta
Diğer Uygulamalar
Kızderbent’in Kökeni, Kültürü ve Göç Hikâyesi
Kızderbent, Kocaeli'nin Karamürsel ilçesine bağlı, Bizans öncesine dayanan tarihi ve mübadele sonrası yerleşim hikâyesiyle dikkat çeken bir mahalledir. Bu yazıda Kızderbent’in tarihi, isminin kökeni ve kültürel geçmişi hakkında bilgi bulacaksınız.
Kızderbent, Bizans öncesi döneme ait bir yerleşim olarak derin bir tarihsel geçmişe sahiptir.
Kızderbent, tarih boyunca farklı kültürlerin etkileşimiyle şekillenmiş ve göçlerle zenginleşmiş bir yerleşimdir. Bu sayfada köyün tarihsel yolculuğunu, isminin kökenini ve önemli olayları bulabilirsiniz.
Günümüzde Kocaeli ilinin Karamürsel ilçesine bağlı bir mahalle olan Kızderbent, ilk olarak Ermeni halkına ait bir araziyken, Ohrid muhaciri Bulgar halkı buraya yerleşmiş ve yaklaşık üç asır boyunca yaşamıştır. Bu süreçte Manav köyleriyle uyum içinde bir yaşam sürülmüştür.
Balkan Savaşları'na kadar Bursa Vilayeti’ne bağlı olan köy, 1922 yılında Bulgar halkının ayrılmasıyla boşalmış; 1924 yılında ise Drama-Sarışaban’ın Darova Köyü’nden gelen 650-700 hanelik mübadele halkı buraya iskân edilmiştir.
Köyün geleneksel yemeği oğlan tandırıdır. Geçim kaynaklarının başında ipek böceği yetiştiriciliği gelir. Bursa'ya yakınlığı sebebiyle ipek kozası üretiminde önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca keten ve yün ipliklerinden dokumacılık da yaygındı.
1922 Öncesi Kızderbent'te Yerleşen Rumların Yerleşim Düzeni
Kızderbent İsminin Kökeni
Kızderbent isminin kökeniyle ilgili bir rivayete göre, Fatih Sultan Mehmet’in annesi hastalandığında, İznik’teki türbesi bulunan Eşref Rumi Hazretleri tavsiye edilmiştir. Sultan, onu İstanbul’a getirmesi için asker yollar. Askerler Ayazma Köyü’nden geçip, Valide Köprüsü’nü aşarak bugünkü Kızderbent'e gelir. Burada, Rumlar tarafından inşa edilen büyük bir handa geceyi geçirirler. Savaşta erkeklerin çoğu hayatını kaybettiği için, han kadınlar tarafından işletilmektedir. Bu yüzden buraya “Kızderbent” (Kızlar Karakolu) adı verilmiştir.
Derbent kelimesi Osmanlı döneminde "geçit kontrol noktası" veya "karakol" anlamına gelir. Kızderbent adı da bu kökten gelmektedir. 1457 yılında verilen bu ad, 1924’te gelen mübadele halkı tarafından da benimsenmiş ve değişmeden günümüze ulaşmıştır.
Tarihî Kayıtlarda Kızderbent
Bir diğer rivayete göre Kızderbent ismi, "dar geçit" anlamına gelen "Derbent" kelimesinden gelir. Bizans öncesine uzanan yerleşim geçmişi olan köy, Osmanlı kayıtlarında Ortodoks halkın yaşadığı ve vergiden muaf tutulduğu bir yer olarak geçmektedir.
Dördüncü Murat’ın Bağdat seferinde tutulan "Menzilnâme"de köy, Kazıklıderbent adıyla geçer. Ayrıca Matrakçı Nasuh’un 1534-36 yıllarını anlattığı “Menâzil-i Sefer-i Irakeyn” eserinde Derbend-i Kazıklu olarak İznik minyatüründe yer almaktadır. Zamanla handa hizmet eden kadınlar sebebiyle bugünkü ismini almıştır.
Kızderbent’in tarihi; farklı halkların, kültürlerin ve göçlerin birleşimiyle şekillenmiştir. Bugünkü yapısı, geçmişte yaşanan değişimlerin izlerini taşır ve bu özelliğiyle bölgenin en ilgi çekici yerleşimlerinden biridir.
Gerçekten çok güzel ve bilgilendirici bir yazı olmuş. Kızderbent'in bu kadar köklü ve renkli bir geçmişi olduğunu bilmiyordum. Özellikle mübadele dönemi ve ismin nereden geldiğine dair anlatılan hikâyeler çok etkileyiciydi. Elinize emeğinize sağlık, böyle değerli bilgileri paylaştığınız için teşekkürler. 👏👏
📝 Yorum Politikası: Kişisel hakaret, argo ve siyasi içerikli yorumlar yayımlanmaz. Bu sayfalarda yer alan tüm yorumlar ziyaretçilere aittir. Yorumların içeriğinden, yorumu yazan kişiler sorumludur. Yorum yapan tüm kullanıcılar bu şartları kabul etmiş sayılır.
Kızderbent güzel bir yer, yeşillik ve küçük dereler var, yol üstünde oturma yerleri. Uğramadan geçmeyin.
YanıtlaSilGerçekten çok güzel ve bilgilendirici bir yazı olmuş. Kızderbent'in bu kadar köklü ve renkli bir geçmişi olduğunu bilmiyordum. Özellikle mübadele dönemi ve ismin nereden geldiğine dair anlatılan hikâyeler çok etkileyiciydi. Elinize emeğinize sağlık, böyle değerli bilgileri paylaştığınız için teşekkürler. 👏👏
YanıtlaSil