Kızderbent'li mübadillerin 1924 öncesi yaşadığı yer Darova'sı 📜 Darova (Kechrokambos) – Tarihî Arşiv Kayıtlarıyla Bir Köyün İzleri Darova (Yunanca eski adıyla Kechrokambos – Κεχρόκαμπος ), Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde birçok belgede adı geçen önemli bir yerleşimdir. Suç kayıtlarından nüfus hareketlerine, mübadele yıllarına ve askerî görevlere kadar geniş bir yelpazede belgelerde yer almıştır. Hatta 1691 tarihli Osmanlı tahrir defterinde, bölge halkı “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” olarak kaydedilmiştir. Darova, bugün adını belki sadece yerel haritalarda duyduğumuz bir köy olsa da, geçmişte Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait belgelerde sıkça yer almıştır. Suç kayıtlarından idarî yazışmalara, mübadele süreçlerinden askeri yerleştirmelere kadar birçok başlıkta karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde yer alan Osmanlı ve Cumhuriyet arşiv belgeleri ile 17. yüzyıldaki bir tahrir defterinden elde edilen bilgiler d...
Evliya Çelebi'nin İzinde: Tarihi İpek Yolu ve Kızderbent'in Önemi
Evliya Çelebi'nin Geçtiği Tarihi İpek Yolu - Kızderbent
Kızderbent, tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan ve geçmişte kervanlar için önemli bir konaklama noktası olan bir yerleşimdir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnâmesi'nde de adı geçen bu köy, tarihî önemi nedeniyle Kızderbentliler için büyük bir gurur kaynağıdır.
Kızderbent, Hersek ile İznik arasında yer alan güzergâh üzerinde bulunur. Bu yol, Osmanlı döneminde hac yolu olarak kullanılmış; seyyahlar ve tüccarların da geçiş noktası olmuştur. Evliya Çelebi, 1648 yılında İznik’e giderken Hersek Kasabası ve Derbent Köyü'nden geçerek bu bölgeleri detaylı şekilde anlatmıştır.
Seyahatnâmesinde Derbent Köyü’nden şu şekilde bahseder:
“Kırkgeçit derelerini kırk kere geçenler, kılavuz olup yolları temizlemekle görevli reayâlardır.”
Bu ifadeyle, bölgenin coğrafi yapısı ve ulaşım zorlukları hakkında bilgi vermiştir. Evliya Çelebi'nin bahsettiği "Derbend" köyü, bugünkü Kızderbent’tir.
Kızderbent Güzergâhı - Evliya Çelebi'nin İzinden
Kırsal Altyapı ve Doğal Kaynaklar
Hersek-İznik arasındaki Hayriye-Yalakdere-Derbend güzergâhının tercih edilmesinin temel nedenlerinden biri, her mevsim kullanılabilir su kaynaklarının bulunmasıdır. Bölgede su kaynaklarının bolluğu, kervanlar ve yolcular için bu rotayı cazip hâle getirmiştir.
Çulpan (2002: 176–177) bu güzergâhın tarihî sürekliliğini vurgular ve bu rotanın günümüzde de kullanılmaya devam ettiğini belirtir.
Evliya Çelebi'nin Tanımıyla Kızderbent
Evliya Çelebi, Kızderbent’i şu şekilde tanımlar:
“Yalova Kazası sınırında, 100 haneli, bir camisi, iki hanı olan, bakımlı ve şenlikli bir köydür. Müslim ve gayrimüslim halkın birlikte yaşadığı, işlek ve mamur bir yerleşimdir.”
Ayrıca, “Yalakabad (Yalova) Kalesi'nden beri Kırkgeçit derelerini kırk kere geçen kılavuzlar yolları temizlemekle görevlidir” diyerek köyün hem stratejik önemini hem de yol güvenliği açısından taşıdığı sorumluluğu açıkça dile getirir.
Yine Çelebi, bölgede haydutların sık sık barındığını ve bazı dönemlerde güvenliğin zayıf olduğunu da vurgular. Bu durum, yolcular için bu güzergâhın hem cazip hem de dikkat gerektiren bir yolculuk hattı olduğunu göstermektedir.
Sonuç: Tarihî Mirasın İzinde
Kızderbent, yalnızca doğal güzellikleri ile değil, aynı zamanda tarihî kimliğiyle de öne çıkmaktadır. Evliya Çelebi’nin kaleminden çıkan bu önemli bilgiler sayesinde Kızderbent’in tarihsel önemi bir kez daha anlaşılmakta ve günümüz gezginleri için anlamlı bir durak hâline gelmektedir.
Doğa yürüyüşü yapan gruplar, tarih meraklıları ve kültür gezginleri için bu rota, geçmiş ile günümüz arasında bir köprü görevi görmektedir.
Kaynakça
Çelebi, E. (2006). Seyahatnâme (Cilt 2). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Çulpan, C. (2002). İznik Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
📝 Yorum Politikası: Kişisel hakaret, argo ve siyasi içerikli yorumlar yayımlanmaz. Bu sayfalarda yer alan tüm yorumlar ziyaretçilere aittir. Yorumların içeriğinden, yorumu yazan kişiler sorumludur. Yorum yapan tüm kullanıcılar bu şartları kabul etmiş sayılır.
Tarih ve doğanın birleştiği yer kızderbent 👏👏
YanıtlaSilKızderbent Evliya Çelebi’nin gelip Hanında yattığı tarihi ipek yolu üzerinde ipek halıların dokunduğu,bir yer.
YanıtlaSil