Kızderbent'li mübadillerin 1924 öncesi yaşadığı yer Darova'sı 📜 Darova (Kechrokambos) – Tarihî Arşiv Kayıtlarıyla Bir Köyün İzleri Darova (Yunanca eski adıyla Kechrokambos – Κεχρόκαμπος ), Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde birçok belgede adı geçen önemli bir yerleşimdir. Suç kayıtlarından nüfus hareketlerine, mübadele yıllarına ve askerî görevlere kadar geniş bir yelpazede belgelerde yer almıştır. Hatta 1691 tarihli Osmanlı tahrir defterinde, bölge halkı “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” olarak kaydedilmiştir. Darova, bugün adını belki sadece yerel haritalarda duyduğumuz bir köy olsa da, geçmişte Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait belgelerde sıkça yer almıştır. Suç kayıtlarından idarî yazışmalara, mübadele süreçlerinden askeri yerleştirmelere kadar birçok başlıkta karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde yer alan Osmanlı ve Cumhuriyet arşiv belgeleri ile 17. yüzyıldaki bir tahrir defterinden elde edilen bilgiler d...
Kızderbent’in Tarihi ve Kültürel Mirası: Ticari Kervan Yolu Üzerinde Bir Köy
Ticari Kervan Yolu ve Kızderbent Geçiti
Kızderbent, 1467 yılında önemli bir ticari kervan yolu ve geçidi olarak tarihte yerini almıştır. Bölge, Rumlar tarafından kontrol edilmekteydi ve Osmanlı döneminde Fatih Sultan Mehmed tarafından Makedonya’nın Ohrid bölgesinden getirilen göçmenlerce kurulmuştur. Karamürsel’in 26 km güneybatısında, dört dağ arasında yer alan bu köy, adını efsaneye göre askeri amaçlarla kullanılan ve kadınlar tarafından işletilen bir handan almıştır. Bu yüzden "Kızderbent" ismi ortaya çıkmıştır.
Kızderbent’in tarihi, Bizans öncesi dönemlere kadar uzanmakta ve Osmanlı devlet kayıtlarında Ortodoks dinine mensup insanların yaşadığı, vergiden muaf tutulduğu bir köy olarak geçmektedir. Ayrıca, Dördüncü Murat’ın Bağdat Seferi sırasında hazırlanan "Menzil Name" adlı belgede Kazıklıderbent ismiyle anılmaktadır. Kızderbent, Haçlı ordularının Anadolu'da geçtiği önemli yollardan biridir ve Drakon Vadisi’nden geçen yol, günümüzde Altınova, Ayazma, Akçukur, Taşallı, Valideköprü, Yalakdere, Kızderbent ve Bayındır güzergahını izleyerek Boyalıca’daki İznik gölü kıyısına ulaşmaktadır.
Kızderbent'te yaşayan Rumlarının 1922 yılı öncesi konuştuğu özel dili "TRAKATROUKİKA" diye geçmektedir.
Kültürel Çeşitlilik ve Gelenekler
Kızderbent, farklı halkların bir arada yaşadığı zengin bir kültürel yapıya sahiptir. Başka yörelerden gelen göçmenlerin etkisiyle köyde Türkçe, Rumca, Slavca ve Arnavutça karışımı bir dil konuşuluyordu. Kızderbent Rumlarının 1922 yılı öncesinde kullandığı özel dil "Trakatrukika" olarak bilinir. Kaynaklarda bu dilin "icat edilen dil" olduğu ve konuşanlarının günümüzde neredeyse yok denecek kadar azaldığı belirtilir.
Köyün geleneksel giyim tarzı da kendine özgüydü. O dönemde köyün yaklaşık 2.800 sakini hububat ve keten ekimi, hayvancılık ve ipekçilikle geçimini sağlamaktaydı. Ayia Paraskevi adına vakfedilmiş bir kilise ve yedi sınıflı, 180 öğrencili bir okul köyün sosyal yapısının önemli unsurları arasındaydı. Ayrıca, köy çevresinde doğada nadir bulunan "kançiçeği" adlı çiçek yetişmekteydi.
Kızderbent'li Rumların 1922 öncesini çizmiş olduğu Kızderbent'teki evlerin yerleşim planı
Kurtuluş Savaşı ve Göç
Kurtuluş Savaşı sırasında köyde Rum milisleri ile Türk çeteleri arasında çatışmalar yaşanmış, bu esnada köy Türk çeteleri tarafından yakılmıştır. Savaşın sonunda Rumlar köyü terk etmiş ve yerine Yunanistan’dan gelen göçmenler yerleştirilmiştir. 1924 yılında, Yunanistan’ın Develi, Sarışaban, Selanik ve Darova bölgelerinden 350 hane mübadil Kızderbent köyüne yerleştirilmiştir.
Bu zorunlu göç süreci, Kızderbent’in tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biridir. Mübadele ile birlikte birçok aile, doğup büyüdükleri toprakları terk etmiş ve yeni bir yaşam kurmak üzere Türkiye’ye göç etmiştir. Bu göçün üzerinden neredeyse 100 yıl geçmiştir ve Kızderbent, halen bu tarihi mirasın izlerini taşımaktadır.
Sonuç
Kızderbent hem tarihî hem kültürel açıdan zengin, çok katmanlı bir geçmişe sahip önemli bir bölgedir. Ticaret yollarının kesiştiği bu stratejik nokta, farklı etnik grupların ve kültürlerin bir arada yaşadığı özel bir yer olarak dikkat çekmektedir. Bugün, Kızderbent’in geçmişi, hem yaşayanların hafızasında hem de tarih kitaplarında yaşatılmaya devam etmektedir.
📝 Yorum Politikası: Kişisel hakaret, argo ve siyasi içerikli yorumlar yayımlanmaz. Bu sayfalarda yer alan tüm yorumlar ziyaretçilere aittir. Yorumların içeriğinden, yorumu yazan kişiler sorumludur. Yorum yapan tüm kullanıcılar bu şartları kabul etmiş sayılır.
Güzel paylaşım olmuş selamlar olsun
YanıtlaSilBilgilendirici olmuş
YanıtlaSil