Kızderbent'li mübadillerin 1924 öncesi yaşadığı yer Darova'sı 📜 Darova (Kechrokambos) – Tarihî Arşiv Kayıtlarıyla Bir Köyün İzleri Darova (Yunanca eski adıyla Kechrokambos – Κεχρόκαμπος ), Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde birçok belgede adı geçen önemli bir yerleşimdir. Suç kayıtlarından nüfus hareketlerine, mübadele yıllarına ve askerî görevlere kadar geniş bir yelpazede belgelerde yer almıştır. Hatta 1691 tarihli Osmanlı tahrir defterinde, bölge halkı “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” olarak kaydedilmiştir. Darova, bugün adını belki sadece yerel haritalarda duyduğumuz bir köy olsa da, geçmişte Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait belgelerde sıkça yer almıştır. Suç kayıtlarından idarî yazışmalara, mübadele süreçlerinden askeri yerleştirmelere kadar birçok başlıkta karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde yer alan Osmanlı ve Cumhuriyet arşiv belgeleri ile 17. yüzyıldaki bir tahrir defterinden elde edilen bilgiler d...
Geçmişin izlerini taşıyan bir kültür mozaiği: Kızderbent
Kızderbent (Yunanca: Kizdervent), tarih boyunca farklı kültürlerin izlerini taşımış, dört dağın arasında saklı kalmış kadim bir köydür. Bursa'nın kuzeyinde, Nikaia'ya (İznik) yaklaşık 20 kilometre mesafedeki bu köy, Osmanlı’dan önceki Rum yerleşimleri arasında özel bir yere sahiptir.
Yunan kaynaklarına göre Kızderbent, Ahrid (Ohri) bölgesinden göç eden Rumlar tarafından kurulmuştur. Köy, İstanbul–Bağdat yolu üzerinde stratejik bir noktada yer aldığı için halk zamanla yol güvenliğini sağlamak gibi sorumluluklar üstlenmiş, bu nedenle kendilerini savunmaya yönelik güçlü bir toplumsal yapı oluşturmuştur.
🧥 Kültür, Dil ve Gelenekler
Kızderbent’te kadınların giydiği giysiler, köye özgü desen ve kesimleriyle dikkat çekerdi. Sadece bu köyde kullanılan ağızlıklar ve konuşma tarzı, Slav Türkçesi ile Yunanca’nın karışımı bir lehçeydi. Bu yüzden onlara ‘Trakatroukides’ ya da ‘Rokatzides’ gibi lakaplar takılmıştır.
Kızderbent'teki Rum dönemine ait kıyafetli erkekler
Köy halkı, tarım ve hayvancılık ile uğraşır, özellikle buğday üretiminde uzmanlaşmıştı. 20. yüzyılın başlarında köyde yaklaşık 400-450 aile yaşamaktaydı. Agia Paraskevi adlı kilise ve iki rahibeye adanmış tapınak, Nicomedia Metropolisi’ne bağlı olarak köyün dini hayatının merkezini oluşturuyordu.
Kızderbent'teki Rum dönemine ait kıyafetli kadınlar
📚 Eğitim Hayatı
Köydeki eğitim faaliyetleri, iki katlı bir okul binasında yürütülüyordu. İki öğretmenin görev yaptığı bu okulda yaklaşık 130 öğrenci eğitim görmekteydi. Okulun yıllık masrafları 40–50 Türk Lirası civarında olup, büyük ölçüde kilise fonlarıyla karşılanıyordu.
⚔️ 1920 Yılında Kızderbent: Direnişin ve Göçün Başlangıcı
14 Eylül 1920 tarihinde, köy çevresinde 2000 kişilik silahlı çete (cheta) toplandığı bilgisi Yunan kaynaklarında yer alır. Köy, çevre Hristiyan köylerden gelen 60 kişilik bir savunma gücü ile korunmuş, saatler süren çatışma sonlanmıştır. Ancak köylüler, daha büyük bir saldırı korkusuyla aynı gece köyü terk etmiş ve Kyos (Kios / Gemlik) bölgesine sığınmışlardır.
🛳️ Mübadele ve Göç Sonrası Yaşam
1923 Lozan Antlaşması ile başlayan zorunlu nüfus mübadelesi sonucu Kızderbentli Rumlar, Yunanistan’ın kuzey bölgelerine (Drama, Rodop, Selanik, Halkidiki vb.) yerleştirilmişlerdir. Bugün Yunanistan’da yaşayan yaklaşık 850 kişinin kökeni Kızderbent’e dayanmaktadır.
📝 Yorum Politikası: Kişisel hakaret, argo ve siyasi içerikli yorumlar yayımlanmaz. Bu sayfalarda yer alan tüm yorumlar ziyaretçilere aittir. Yorumların içeriğinden, yorumu yazan kişiler sorumludur. Yorum yapan tüm kullanıcılar bu şartları kabul etmiş sayılır.
Tarihe bu dokunuş çok değerli, Kızderbent’teki eski yaşamları görmek harika.
YanıtlaSil