Darova (Kechrokambos): Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivlerinde Bir Köyün Hikâyesi
📜 Darova (Kechrokambos) – Tarihî Arşiv Kayıtlarıyla Bir Köyün İzleri
Darova (Yunanca eski adıyla Kechrokambos – Κεχρόκαμπος), Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde birçok belgede adı geçen önemli bir yerleşimdir. Suç kayıtlarından nüfus hareketlerine, mübadele yıllarına ve askerî görevlere kadar geniş bir yelpazede belgelerde yer almıştır. Hatta 1691 tarihli Osmanlı tahrir defterinde, bölge halkı “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” olarak kaydedilmiştir.
Darova, bugün adını belki sadece yerel haritalarda duyduğumuz bir köy olsa da, geçmişte Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait belgelerde sıkça yer almıştır. Suç kayıtlarından idarî yazışmalara, mübadele süreçlerinden askeri yerleştirmelere kadar birçok başlıkta karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nde yer alan Osmanlı ve Cumhuriyet arşiv belgeleri ile 17. yüzyıldaki bir tahrir defterinden elde edilen bilgiler derlenmiştir.
📍 Darova'nın Tahmini Konumu: Google Haritalar’da Görüntüle
A. Osmanlı Arşiv Kayıtları
- 29/Ra/1266 (H): Osman b. Ömer’i öldüren kardeşi Ali’nin hapishanede eceliyle ölmesi. (Dosya: 8 / Gömlek: 23 / A.}MKT.UM.)
- 25/Ş/1276 (H): Dikkatsizlik sonucu oğlunu öldüren Mehmed’in 6 ay hapse mahkum edilmesi. (Dosya: 115 / Gömlek: 52 / A.}MKT.MVL.)
- 13/R/1310 (H): Darovalı Mehmed ve Hasan Çavuş’un Limni’de kürek cezasına gönderilmesi. (İ..AS.. Dosya: 1 / Gömlek: 1310/R-02)
- 01/Ca/1310 (H): Bellice Deresi’nde soygun yapan dört Arnavut kökenli şahsın Limni’ye sürülmesi. (DH.MKT. Dosya: 2023 / Gömlek: 51)
- 23/Ca/1310 (H): Aynı kişilerin uygun cezaevine nakli kararı. (DH.MKT. Dosya: 2030 / Gömlek: 51)
- 22/Za/1321 (H): Darovalı topçu Numan’ın maaş işlemleri için talebi. (TFR.I..ŞKT. Dosya: 30 / Gömlek: 2915)
- 05/M/1323 (H): Mestanoğlu Hasan’ın telgrafı üzerine tahkikat yapılması. (TFR.I..SL.. Dosya: 65 / Gömlek: 6465)
- 21/S/1323 (H): Kaymakam Martin ve Yzb. Hamilton’un Darova ve Menconis’te silah araması emri. (TFR.I..SL.. Dosya: 70 / Gömlek: 6927)
- 09/Ca/1323 (H): Kocası askerde olan Fatıma’ya tasallutta bulunan Hüseyin’in cezalandırılması talebi. (TFR.I..ŞKT. Dosya: 68 / Gömlek: 6756)
- 08/L/1323 (H): Hasan’ın, eşini boşatmaya zorlayan Hüseyin ve arkadaşlarının yakalanması için dilekçesi. (TFR.I..ŞKT. Dosya: 75 / Gömlek: 7489)
- 15/S/1324 (H): Molla Hüseyin’in Başkatip Yusuf Efendi hakkında tahkikat talebi. (TFR.I..ŞKT. Dosya: 84 / Gömlek: 8358)
- 20/Ş/1325 (H): Ahmed b. İbrahim’in kızı Rukiye’ye dağda tecavüz eden Kara Mümin hakkında tahkikat. (TFR.I..SL.. Dosya: 159 / Gömlek: 15833)
- 19/N/1325 (H): Aynı şahsın cezadan kurtulmak için Rukiye ile evlenmek istemesi. (TFR.I..SL.. Dosya: 162 / Gömlek: 16151)
B. Cumhuriyet Arşiv Kayıtları
- 5 Mayıs 1924: Darova mübadillerinin MİLLET vapuru ile Sinop’a gönderileceği. (Fon Kodu: 272.0.014 / Yer No.: 76.31.11)
- 22 Haziran 1925: Sinop ve Karamürsel’de iskan edilen Darovalıların İstanbul’da kalan hayvanlarının tespiti. (Fon Kodu: 272.0.014 / Yer No.: 77.38.14)
C. 1691 Tarihli Tahrir Defteri Bilgisi
1691 yılında düzenlenen Hasan Paşa Tahrir Defteri'nde Darova, “Evlad-ı Fatihan piyadeleri” arasında yer almaktadır. Bu ifade, köy halkının fetih sonrası bölgeye yerleştirilen askerî sınıftan olduğunu göstermektedir. Böylece, Darova sadece sıradan bir köy değil, aynı zamanda Osmanlı’nın Balkanlardaki askerî yerleşim stratejisinin bir parçasıdır.
Kaynak: Prof. M. Tayyip Gökbilgin, Rumeli’de Yörükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan, 1950’li yıllar.
📚 Kaynakça
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü – Osmanlı Arşiv Katalogları
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri – Cumhuriyet Arşivi Kayıtları
- Gökbilgin, M. Tayyip. Rumeli’de Yörükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan. İstanbul, 1950’ler.
Bizim ataların Darova’dan nasıl geldiğini böyle belgelerle görmek insanın içini burkuyor ama gururlandırıyor da. Eskiler ne çileler çekmiş,
YanıtlaSil